Ortak Türk Alfabesi, Türk dillerindeki asal sesler esas alınarak ve aynı kaynaktan çıkanlar sınıflandırılarak tüm harflerin gösterildiği bir sistemdir. Henüz ortak bir biçime ulaşılamamış olmasına rağmen büyük oranda şekillenmiştir.
1991 yılında başlatılan ortak alfabe çalışmalarının ardından Türk Şûrası (Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk-Kardeşlik ve İş Birliği Kurultayı) tarafından 21-23 Mart 1993’te Antalya’da yapılan toplantıda Türkî Cumhuriyetlerin alfabelerine Q, X, W, Ň, Ä harflerinin eklenmesi ortak karar olarak kabul edilmiştir. Türk Keneş kurulu tarafından da benimsenen bu karar uygulandığı takdirde (inceltme ve vurgu işaretli harfler hariç) 34 harfli bir alfabe Türk dünyasının önemli bir bölümünde en azından protokolde yürürlüğe girmiş olacaktır.
Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu 3. Toplantısı, Türk Akademisi ve Türk Dil Kurumu işbirliğinde 9-11 Eylül 2024 tarihlerinde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapıldı. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerden oluşan komisyon üyelerinin katıldığı toplantıda, Ortak Türk Alfabesi önerisi üzerinde uzlaşı sağlandı. 34 harfli Ortak Türk Alfabesi, Türk dünyasındaki farklı lehçeler ve dil ihtiyaçları göz önünde bulundurularak tasarlandı.
| Çağdaş Ortak Türk Abecesine dayalı abecelerde Türk dillerinin asal seslerinin yazıbirimleri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ortak Türk Alfabesi | A | Ä | E | B | C | Ç | J | D | D | Ḑ | F | G | Ğ | Ģ | H | Ḩ | X | I | İ | K | Q | L | Ļ | M | N | Ņ | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | Þ | Ş | Ț | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Ź | Ż | |
| Türk alfabesi | A | – | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | – | I | İ | K | – | L | – | M | N | – | – | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | – | T | T | U | Ü | V | – | Y | Z | Z | – | |
| Azeri alfabesi | A | Ə | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | X | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | – | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | – | T | T | U | Ü | V | – | Y | Z | Z | – | |
| Türkmen alfabesi | A | Ä | E | B | J | Ç | Ž | D | D | – | F | G | – | – | H | – | – | Y | I | K | – | L | – | M | N | – | Ň | O | Ö | P | R | – | – | S | Ş | – | T | T | U | Ü | W | – | Ý | – | – | Z | |
| Gagavuz | A | Ä | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | – | – | H | – | – | I | İ | K | – | L | – | M | N | – | – | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | Ţ | T | T | U | Ü | V | – | Y | Z | Z | – | |
| KırımTatar | A | – | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | – | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | – | T | T | U | Ü | V | – | Y | Z | Z | – | |
| Tatar | A | Ä | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | X | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | – | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Z | – | |
| Başkurt | A | Ä | E | B | – | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | X | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | Ś | Ş | – | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Z | Ź | |
| Kumuk | A | Ä | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | X | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | Č, Ţ | T | T | U | Ü | – | W | Y | Z | Z | – | |
| Karaçay-Balkar | A | – | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | – | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | Ţ | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Z | – | |
| Karay | A | E | Ė | B | DŽ | Č | Ž | D | D | DZ | F | D’ | G | – | H | – | CH | Y | I | T’ | K | L | L’ | M | N | Ń | – | O | Ö | P | R | S | Ś | – | Š | C | T | T | U | Ü | V | – | J | Z | Ź | – | |
| Kazak | A | Ä | E | B | DJ | TŞ | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | H | Y | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ŋ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | TS | T | T | U/Ū | Ü | V | W | I | Z | Z | – | |
| Karakalpak | A | Á | E | B | DJ | CH | J | D | D | – | F | G | Ǵ | – | H | – | X | Í | I | K | Q | L | – | M | N | – | Ń | O | Ó | P | R | S | S | – | SH | C | T | T | U | Ú | V | W | Y | Z | Z | – | |
| Nogay | A | Ä | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | – | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | Ţ | T | T | U | Ü | – | W | Y | Z | Z | – | |
| Kırgız | A | – | E | B | DJ | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | H | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ŋ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | C | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Z | – | |
| Özbek | O | A | E | B | J | CH | J | D | D | – | F | G | Gʻ | – | H | – | X | I | I | K | Q | L | – | M | N | – | NG | Oʻ | Oʻ | P | R | S | S | – | SH | – | T | T | U | U | V | – | Y | Z | Z | – | |
| Uygur | A | E | Ë | B | J | CH | ZH | D | D | – | F | G | GH | – | H | – | X | – | I | K | Q | L | – | M | N | – | NG | O | Ö | P | R | S | S | – | SH | – | T | T | U | Ü | V | – | Y | Z | Z | – | |
| Salar | A | E | E | B | C | Ç | J | D | D | – | F | G | Ğ | – | H | – | X | I | İ | K | Q | L | – | M | N | – | Ñ | O | Ö | P | R | S | S | – | Ş | – | T | T | U | Ü | V | V | Y | Z | Z | – | |
| Salar (yeni resmi yazım) | A | E | E | B | J/ZH | Q/CH | R | D | D | – | F | G | G | – | H | – | K | I | I | K | K | L | – | M | N | – | NG | O | Ö | P | R | S | S | – | X/SH | – | T | T | U | Ü | V | W | Y | Z | Z | – | |
| Arap Abecesi | آ,ٵ | ـَ | اې | ب | ج | چ | ژ | ط | د | ڏ | ف | گ | غ | ع | ھ | ح | خ | اۍ | ای | ك | ق | ل | ڵ | م | ن | ڬ | ڭ | ۆ | ۆ | پ | ر | ص | س | ث | ش | ڞ | ط | ت | او | اۊ | ۋ | و | ي | ظ | ز | ذ | |
| Kiril Abecesi | А | Ә | Е | Б | Җ, Ӂ, Ҹ,Ҷ,Ӌ | Ч | Ж | Д | Д | Ѕ | Ф | Г | Ғ, Ҕ | Һ | Ҳ | Х | Ы | И | К | Ҡ, Қ | Л | Љ | М | Н | Њ | Ң | О | Ө | П | Р | С | Ҫ | Ш | Ц | Т | Т | У | Ү | В | Ў | Й | З | З́ | Ҙ | |||
| IPA | /ɑ//a/ | /æ/ | /ɛ/ | /b/ | /d͡ʒ/ | /t͡ʃ/ | /ʒ/ | /d/ | /dʲ/ | /d͡z/ | /f/ | /ɡ/ /ɟ/ | /ɣ/ /ʁ/ | /ʕ/ | /h/ | /ħ/ | /x/ /χ/ | /ɯ/ | /i/ | /k/ //c/ | /q/ /ɢ/ | /l/ | /ɫ/ | /m/ | /n/ | /ɲ/ | /ŋ/ /ɴ/ | /o/ | /ø/ | /p/ | /r/ | /s/ | /sʲ/ | /θ/ | /ʃ/ | /t͡s/ | /t/ | /tʲ/ | /u/ | /y/ | /v/ | /w/ | /j/ | /z/ | /zʲ/ | /ð/ | |
Discover more from Capslock TV Teknoloji Haberleri - En Güncel Teknoloji Gelişmeleri ve İncelemeleri
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
