Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember, bugün yayınladığı “Yerli kömür, baz yük sağlamaktan uzak” başlıklı raporunda Türkiye’de yerli kömürlü termik santrallerin sürekli elektrik üretebilme potansiyelini analiz etti. Rapor, Türkiye’nin yerli kömüre dayalı santrallerinin ülkenin ihtiyaç duyduğu sürekli elektrik talebini karşımada yetersiz kaldığını ve rüzgar enerjisinin bu talebi karşılayabileceğini bildiriyor.
Yerli kömür Türkiye’ye yetmiyor! Son on yılda kömürden elektrik üretimi iki katına ulaşırken, 2023 senesinde 118 TWh’lik kömür kaynaklı elektrik üretimi Türkiye tarihinin en yüksek üretimi olarak kayıtlara geçti. Bununla beraber Ember, Türkiye’deki yerli kömür rezervlerinin büyük bir kısmının düşük enerji potansiyeli ve yüksek rutubet ihtiva ettiği için termik santrallerde üretim verimlerinin düşük bulunduğunu söylüyor. Türkiye, kendi kömürleriyle istediği ölçüde elektrik üretmek için ithal kömür kıyasla daha çok ünite kömür yakıyor. Bu da daha çok emisyon salınımına niçin oluyor. Aktarılanlara nazaran Türkiye’nin baz yük olarak adlandırılabilecek devamlı elektrik talebinin ortalama 20 GWh olduğu tahmin ediliyor. Yerli kömüre dayalı santraller gösterdikleri düşük elektrik üretim performansı ile bu talebin karşılamasında kifayetsiz kaldığına da dikkat çekiliyor.
Çözüm rüzgar enerjisinde! Yerli kömürün kapasite kullanım payı yaklaşık yüzde 48 olarak gerçekleşirken ithal kömür ve rüzgarda bu nispet yüzde 71 ve yüzde 34 olarak hesaplandı. Yerli kömürde 4 GW’tan fazla kurulu gücün yüzde 50 kapasite faktörü altında çalmış olduğu görüldü. Bazı yerli kömür santrallerinde bu oranın yüzde 16’ya kadar düşmüş olduğu görülürken rüzgar santrallerinin kömürlü santralleri geride bıraktığı görüldü. Analizde, rüzgar santrallerinin ortalama beşte birinin yüzde 40’tan fazla kapasite kullanım oranıyla çalıştığının hesaplandığı, en düşük orana haiz 10 santralin tamamını ise yerli kömür santrallerinin oluşturduğu aktarıldı. Dolayısıyla yerli kömür termik santralleri, rüzgar türbinlerine kıyasla daha düşük performansa haiz.
Diğer bir ifadeyle, incelenen 10,4 GW yerli kömür kurulu gücünün yalnızca 5,4 GW’lık kısmının elektrik üretebilir durumda olduğu görüldü. Ayrıca kömüre dayalı santrallerde yaşanmış olan arızaların senelik yaklaşık 22 TWh üretim yitirilmesine yol açmış olduğu belirlendi. Türkiye’nin yenilenebilir pak enerji dönüşümünüzü hızlandırması ve kömür benzer biçimde fosil yakıtlı elektrik üretimini terk etmesi gerekiyor. Uluslararası Enerji Ajansı’na bakılırsa 2023 senesinde meydana getirilen güneş ve karasal rüzgar tesislerinin yüzde 96’sı yeni kömür ve doğalgaz santrali kurulumundan daha azca maliyetli durumda. Bununla beraber bizim ülkemizde lisans süresi 2069’a kadar geçindiren kömür santrali mevcut. Türkiye’nin net sıfır hedefleri için gün geçtikçe vakit daralırken kömürün elektrik üretimindeki oranı artmaya devam ediyor.
